Zotte namen; zoete inval

Roddel en achterklap

Naam: Vastelaoves Verein De Durchströpere Uit: UbachsbergOpgericht: 1953

Wat gebeurt er als zes jongeren met een fles wijn bij de verkeerde film belanden? Het overkwam de vriendengroep die in 1952 vanuit Ubachsberg naar de Scala-bioscoop in Heerlen fietste om op een zondagavond de rolprent De lachende cowboy te gaan zien. Helaas zat de zaal al vol. Dus togen ze naar een andere bioscoop. In de Hollandia draaide een film over het leven van Bach. Iets minder spannend. Maar dankzij de meegebrachte wijn viel er heel wat te genieten. Het samenzijn ging gepaard met veel gelach en gepraat, zeker omdat een van de jongens jarig was. De volgende dag bleek het verhaal het hele dorp durchgeströpt oftewel door geroddeld. De zondag daarop deed de pastoor er nog een schepje bovenop door vanaf de kansel schande te spreken van het voorval. Toen het jaar daarop een carnavalsvereniging startte, droegen de zes de naam Durchströpere voor en oogstten daarmee applaus. Dit keer kregen ze wel bijval.

Bedreigde bron 

Naam: Carnavalsvereniging de DroepnazeUit: VaesradeOpgericht: 1957

Nee, de naam Droepnaze heeft niets te maken met de loopneus die vaak optreedt tijdens of na carnaval. De benaming verwijst naar een van de best bewaarde geheimen van Vaesrade. Want dat is de dorpsbron met de fraaie naam De Droepnaas. Gelegen aan de voet van de Vaesraderberg, maar in de loop der jaren in vergetelheid geraakt. Daar wil de carnavalsvereniging die haar naam eraan ontleende, verandering in brengen. De Droepnaas moet weer in ere worden hersteld, liefst voordat de dolle dagen van start gaan. Dat is hard nodig, want de waterwinplaats wordt bedreigd. De firma L’Ortye wil een nieuwe groeve aanleggen. Die dreigt niet alleen voor veel overlast en vervuiling te gaan zorgen, maar ook de geliefde Droepnaas aan te tasten. Tegen de plannen is al een actiegroep in het geweer gekomen, die 107 vind-ik-leuks wist te verzamelen op Facebook. De vraag is nu of L’Ortye zal afdruipen.

Licht ontvlambaar 

Naam: Carnavals Verein Ieëre Road De SjweëgelsöppersUit: NieuwenhagenOpgericht: 1948 (fusie met Ieëre Road in 1982)

Eind achttiende eeuw woonden er veel armen in deze streek. Daartoe behoorden de lucifermakers, van wie de naam D’r Sjweëgelsöpper is afgeleid. Ze sneden volgens de overlevering stokjes van hennepstengels, die ze vervolgens doopten in een zwavelmengsel. Niet ongevaarlijk, want de zwavelstokjes waren licht ontvlambaar. Reden voor de brandweer om te waarschuwen ze niet in huis te halen. Toch probeerden de makers hun vurige strootjes aan de man te brengen. Mannen, vrouwen en kinderen gingen langs de deur om ze te verkopen. Blijkbaar woonden in Nieuwenhagen veel van deze verkopers, want de inwoners dragen deze bijnaam al lang. Overigens leert de historie dat Landgraafse carnavalisten ook al lang kritisch staan tegenover een herindeling. Pogingen de carnavalsverenigingen van Schaesberg en Nieuwenhagen te laten samengaan mislukten in de jaren 60 en 70. Pas in 1982 was de fusievereniging een feit.

Voor het hoofd stoten

Naam: Karnevals Vereniging De MolmuusUit: KlimmenOpgericht: 1954

Met de benaming Molmuus (woelmuizen) geven Klimmenaren blijk van de nodige zelfspot. De ondergrondse diertjes snuffelen overal aan en steken herhaaldelijk hun kopje boven het veld. Klimmenaren stonden erom bekend dat ze overal een mening over hadden, er tegenaan trapten en zo anderen voor het hoofd stootten. Dat bemoeilijkte de samenwerking wel eens, want als er al iets geregeld was, liet kritiek niet lang op zich wachten. Des te opmerkelijker is het dat er toch een carnavalsvereniging van de grond kwam.

Door het veld kretse

Naam: Carnavalsvereniging De Veldkretsers.Uit: WijnandsradeOpgericht: 1965

Het is nu moeilijk voor te stellen, maar medio vorige eeuw werd carnaval door de kerk beschouwd als een zondig feest. In Wijnandsrade werd het feest tegengewerkt door de pastoor. Die hield een veertig uur durende aanbidding als protest tegen het ‘goddeloze vieren’. Pas in de jaren 60 ontstond de eerste carnavalsvereniging in Wijnandsrade. Inwoners van het gehucht Swier moesten via de lange Swierderkerkweg door het veld kretse (lopen) om erbij te kunnen zijn. En na afloop weer terug. Die tocht was vaak nog zwaarder.

Terugkeer van plaag 

Naam: Carnavalsvereniging De WuifUit: RansdaalOpgericht: 1970

Ransdalers dragen van oudsher de bijnaam ‘wuif’ (wolven). De oprichters van de carnavalsvereniging gingen er volgens een oud verhaal van uit dat ooit rond het dorp een wolvenplaag heerste. De wolf komt mogelijk weer terug en prijkt dan ook in het logo van de club. Maar er is nog een verklaring: de naam kan ook afgeleid zijn van de korenwolf ofwel hamster, die rond 1880 welig tierde in het Ransdalerveld. Ook een plaag. Maar wouve is ook oud Limburgs voor hamsteren, wat zou verwijzen naar de spaarzaamheid van de Ransdalers.

Ezels met zelfspot

Naam: Stadscarnavalsvereniging De WinkbülleUit: HeerlenOpgericht: 1947

Carnaval is het feest van zotternij en spot. Geen beter vermaak dan leedvermaak, geen betere spot dan zelfspot. Dus getuigt de keuze van de naam Winkbülle van goede smaak. Want Heerlenaren staan van oudsher bekend als die opscheppers (windbuilen) die zichzelf heel wat vinden omdat ze uit de grote stad komen. De Winkbülle dreven de zelfspot verder door. Als wapen kozen de hippische oprichters ‘de lachende ezel’. Een leuk lid van de paardenfamilie waarmee je beter van doen kan hebben dan met een chagrijnig mens.

Reageren? geert-jan.claessens@delimburger.nl