De indeling van een kerkhof kan macaber uitpakken. Op amper tien stappen van het graf van Nicky Verstappen in Heibloem - van veraf al herkenbaar aan het verweerde Ajax-vaandel boven de steen - ligt het dubbelgraf van Joos Barten en zijn echtgenote.

BetrokkenheidOp het eerste gezicht een graf als alle andere.Ware het niet dat het de laatste rustplaats is van de man die hoe dan ook verbonden is aan de nooit opgeloste dood van Nicky in 1998. Barten was tientallen jaren kampoudste bij de naar hemzelf vernoemde Stichting Joos Barten Jeugdwerk Heibloem. In die hoedanigheid was hij ook aanwezig op het zomerkamp op de Brunssummerheide, waar de toen elfjarige Nicky op mysterieuze wijze verdween en het leven liet. Tot aan zijn dood in 2003 is Barten achtervolgd door - nooit bewezen - aantijgingen over z’n mogelijke betrokkenheid bij de dood van Nicky.

Het gedrag van de kampoudste - in de jaren vijftig ooit veroordeeld tot drie maanden cel wegens ontucht met minderjarigen - was anders dan dat van de andere kampleiders, zo gaf hij zelf in een interview met deze krant in 1999 toe. Hij sliep als enige alleen in een tent. Hij was op de dag van de verdwijning van Nicky heel vroeg op. En omstanders viel het op dat hij vreemde uitlatingen deed over de vermissing van het elfjarige Heibloemse jongetje.

Verdacht gedragZo wees hij tijdens de zoektocht in de richting van de plaats waar later het dode lichaam van de jongen werd gevonden en zei: "Daar moeten ze zoeken". Ook zou hij zich zeer passief hebben opgesteld na de verdwijning van Nicky. "Onhandig", zo vatte de bejaarde kampoudste zijn gedrag achteraf zelf samen. Enige betrokkenheid bij de vermoedelijke moord op Nicky Verstappen, heeft Barten altijd met stelligheid weersproken.

Ook de politie heeft Barten in het vizier gehouden. Maar bij gebrek aan harde aanwijzingen kon justitie hem naar eigen zeggen niet als verdachte aanmerken. Dit zeer tegen de zin van de familie Verstappen, die ook na het overlijden van Barten is blijven pleiten voor een nader onderzoek naar hem. Gisterochtend om zes uur, buiten het zicht van alle dorpsbewoners en nabestaanden, leek daar gehoor aan te worden gegeven door het openbaar ministerie (OM). Alleen de pastoor en de kerkhofbeheerder waren van tevoren op de hoogte gesteld van het ochtendlijke bezoek dat een officier van justitie en rechercheur aan het kerkhof brachten.

SpeculatiesMet hulp van een specialist lieten ze het graf van Barten lichten, om alsnog een DNA-monster uit de stoffelijke resten van de overleden kampleider te kunnen afnemen. Dat celmateriaal zal worden vergeleken met DNA-sporen die in 2008 op kleding van Nicky zijn ontdekt. Hernieuwde aanwijzingen voor een verdenking zijn er absoluut niet, zo benadrukt het OM. Men hoopt zo vooral een einde te maken aan alle speculaties en onzekerheden over de mogelijke betrokkenheid van Barten bij de dood van Nicky.

Aan het graf van de overleden kampoudste is later op de ochtend niets meer van het verrichte recherchewerk te zien. Familieleden van de man laten weten dat ze in afwachting van het onderzoek naar het DNA niet willen reageren. Ze tonen wel begrip voor het onderzoek, maar zijn niet gelukkig met de negatieve aandacht die nu opnieuw op hun overleden familielid wordt gevestigd.

RotgevoelIn Heibloem zelf wordt begripvol gereageerd op het nieuws. "Dan kan die man hierna ook rusten. Hebben we eindelijk duidelijkheid", zo klinkt het uit de mond van menig dorpsbewoner. Speculaties over de geruchtmakende en nooit opgeloste zaak-Verstappen hebben in Heibloem sowieso al voor tweespalt gezorgd. Berthie Verstappen, moeder van Nicky, kan het niet veel deren wat er allemaal in het dorp gezegd wordt. Zij is blij met het DNA-onderzoek. "Daar hebben we al heel lang geleden om gevraagd. Twee dagen denkt het OM nodig te hebben. Dat worden dus weer twee slapeloze nachten. Maar dat hebben we ervoor over", zegt ze, terwijl ze even het graf van haar zoon aanraakt. Ze draait zich om en kijkt naar de steen waaronder Barten ligt. "Een rotgevoel geeft dat. Ik heb een dubbel gevoel dat hij daar ligt, zo dichtbij."

Ja, ze heeft weer extra hoop. Hoewel Berthie ook erkent dat ze er niet zeker van is dat ze morgen hét verlossende antwoord op al haar vragen zal krijgen. "Als het DNA niet matcht, betekent dat nog niet dat hij níet bij de zaak betrokken was. En stel dat het wél matcht, dan weten we nog steeds niet precies wat er gebeurd is. Maar het geeft in ieder geval wat meer duidelijkheid."

Drie dagen later volgde het antwoord. Het DNA van de in 2003 overleden kampoudste Joos Barten kwam niet overeen met sporen die op de kleding van Nicky Verstappen werden gevonden. Moeder Berthie Verstappen reageerde verslagen. "We hadden zo gehoopt op een doorbraak.”