Rechters worden te vaak buitenspel gezet
© ANP
Rechters maken zich zorgen nu het Openbaar Ministerie steeds vaker straffen oplegt. Zonder dat daar dus een rechter aan te pas komt. Het bewijsmateriaal in deze zaken rammelt soms, bleek eerder uit onderzoek.
Het Openbaar Ministerie (OM) kan sinds 2008 zelf boetes en taakstraffen opleggen bij onder meer verkeersdelicten, mishandelingen en winkeldiefstallen.
Maar bij de Raad voor de Rechtspraak, de organisatie van de rechterlijke macht, klinkt daarover kritiek, schrijven twee medewerkers in een wetenschappelijke publicatie.
Rammelend bewijsDe maatregel was ooit bedoeld om de rechtspraak te ontzien, en om sneller en efficiënter tot straffen te komen. Maar rechters zijn, aldus de Raad voor de Rechtspraak, bezorgd dat in die zaken de waarheidsvinding onder druk komt te staan.
Onderzoek door de Hoge Raad wees eerder uit dat in een flink aantal zaken zonder rechter er onvoldoende, of rammelend bewijs voorhanden was.
Lagere strafRechters zouden in dezelfde zaken tot vrijspraak of een lagere straf komen, denken de rechters. ‘Bovendien voldoen bewijsmiddelen lang niet altijd aan de noodzakelijke eisen’, aldus de Raad voor de Rechtspraak in de publicatie. Als verdachten bezwaar maken en rechters alsnog een oordeel vellen, komen zij ‘regelmatig tot vrijspraak of een lager straf.’
Bij eerder onderzoek bleek dat er in zaken te weinig (of te weinig overtuigend) bewijs was als die kwestie voor de rechter zou zijn gebracht. Zo kreeg een man een boete voor het vernielen van een hek door er met zijn Mercedes tegenaan te rijden, maar daarna bleek dat er helemaal geen schade was te vinden op de auto.
Een andere man kreeg een boete omdat hij betrokken zou zijn geweest bij rellen van FC Utrecht-supporters, maar daarvoor bleek – behalve dat hij er bij was – geen bewijs. In een andere zaak ‘bekende’ een vrouw een winkeldiefstal, terwijl ze niet wist te zeggen op welke dagen zij dat dan zou hebben gedaan.
BeroepVerdachten kunnen in beroep tegen een boete die het OM oplegt, maar dan moeten zij zelf in actie komen en hebben op dat moment nog geen bijstand van een advocaat die hen kan adviseren dat vooral te doen. Volgens de Raad voor de Rechtspraak zijn de zorgen van rechters ‘onderwerp van gesprek’ met het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Minister Ferd Grapperhaus bestudeert momenteel een evaluatie van de wet die het mogelijk maakt dat zaken zonder rechter worden afgedaan. De Tweede Kamer zal daarna hierover met hem in debat gaan.