Hoogleraren Universiteit Maastricht onder vuur door tv-uitzending

In dat programma van BNNVara wordt het beeld opgeroepen dat beide mannen gevoelig zijn voor commerciële invloed op hun werk. Daarmee zou hun wetenschappelijke integriteit in het geding komen. Beide wetenschappers spreken dat alles met klem tegen. Zij krijgen de steun van het universiteitsbestuur.

Undercover

Rambam stuurde undercoververslaggevers uitgerust met een verborgen camera naar beide professoren. Zij deden zich voor als vertegenwoordigers van een bedrijf dat energiedrankjes wil promoten.

Een bijzonder hoogleraar kreeg de vraag of het mogelijk was dat het ‘bedrijf’ onderzoek kon financieren in ruil voor ‘de kans’ dat het resultaat daarvan ‘voor ons’ zo gunstig mogelijk zou zijn.

‘Als er een vraag komt vanuit jullie of van wie dan ook: zou je een onderzoek kunnen opzetten met dit als uitkomst… we willen een zo gunstig mogelijk effect sorteren van een bepaalde drank op gedragingen, dan kan ik je daarin begeleiden en dan kan ik daar een proposal over schrijven’, antwoordt de hoogleraar.

Ontkend

In het op 24 januari uitgezonden programma wordt zijn identiteit niet onthuld. Het Maastrichtse universiteitsblad Observant deed dat dinsdag alsnog, al ontkende de UM aanvankelijk dat het om de bijzonder hoogleraar ging.

In de Observant stelt de woensdagavond niet bereikbare wetenschapper dat hij zich weliswaar ‘klunzig en onhandig’ heeft uitgelaten, maar dat hij tegenover Rambam juist heel andere dingen heeft verklaard. Hij zou herhaaldelijk hebben aangegeven niets tegen betaling te doen. Hij zou juist hebben geweigerd mee te werken aan gemanipuleerd onderzoek, omdat dat niet integer is. Dat alles zou Rambam verzwijgen. ‘Mijn reputatie is nu voor een deel onterecht beschadigd.’ Volgens Rianne Letschert, rector van de UM, bevestigt iemand die het gesprek van een ­belendende kamer beluisterde de lezing van de hoogleraar.

Weigering

De tweede betrokken wetenschapper, een emeritus hoogleraar, kreeg volgens Rambam de vraag voorgelegd of hij zich wilde verbinden aan een nog op te zetten kenniscentrum. ‘Kijk, voor mij is het belangrijk om te weten wat jullie willen en hoe het naar buiten wordt gebracht. Het moet echt dichtgetimmerd zijn’, antwoordde hij. In een e-mail aan de Observant stelt deze hoogleraar dat zijn ‘zeer kritische opmerkingen’ over energiedranken niet zijn uitgezonden, net zo min als zijn weigering aan onderzoek mee te werken.

Rector Letschert sprak dinsdag met beide UM-medewerkers. „Zij zetten een ander beeld neer, voor hen is de uitzending een klap in hun gezicht. Ik heb geen reden aan hun wetenschappelijke integriteit te twijfelen.” Letschert wil nu een gesprek met Rambam en alle, ook het niet uitgezonden beeldmateriaal zien. Als dat de lezing van de hoog­leraren bevestigt, gaat zij zich beraden op vervolgstappen. Als het tv-programma juist zat, volgt een nieuw gesprek met de hoogleraren.