Wat is nog zeker in de Brexit-soap?

Het is om gek van te worden. De Brexit is zonder overdrijven het belangrijkste moment in de naoorlogse geschiedenis van Groot-Brittannië, en misschien ook wel in het iets kortere leven van de Europese Unie, maar het lijkt wel alsof iedereen het overzicht is verloren. Niets is zeker, alles is nog mogelijk. Zelfs dat ene moment aan de horizon dat steeds dichterbij komt (de Brexit op 29 maart om 23.00 uur Britse tijd, 0.00 uur onze tijd) kan nog verschuiven naar, ja, naar wanneer eigenlijk?

Veel hangt af van wat er donderdagavond gaat gebeuren. Het Britse Lagerhuis gaat stemmen of het uitstel wil van de Brexit. Dat betekent dat Artikel 50, dat de uittreding van een EU-lidstaat regelt, moet worden verlengd. Als het parlement dat niet wil, ligt de weg naar een Brexit zonder deal wijd open en is het inderdaad op 29 maart gebeurd. Als het anders beslist, en daar ziet het naar uit, dan moet premier Theresa May voor de zoveelste keer naar Brussel.

Geloofwaardig

Maar dan? May hoeft er niet op te rekenen dat de EU vriendelijk zegt: ‘Ja hoor, prima dat uitstel, fijn dat u langskomt’. Onze eigen premier Mark Rutte verwoordde het als volgt: ,,Als de Britten een verzoek doen, dan moet het wel geloofwaardig en overtuigend zijn.” Er moet dus een Brits plan zijn, want doorwandelen op dezelfde weg heeft geen zin meer. Er moet een idee zijn over een oplossing, een zinvol alternatief voor de deal die er al sinds november ligt, maar geen goedkeuring vindt in het Britse parlement.

Hoewel beide partijen het allerliefst een Brexit zonder akkoord willen vermijden (niemand weet hoeveel schade dat gaat veroorzaken, maar iedereen vreest het ergste), blijven ze het spel keihard spelen. De EU zit demonstratief met de handen over elkaar: wij hebben alles gegeven, zei hoofdonderhandelaar Michel Barnier. ,,Het is nu aan de Britten.”

Maar wat kan May doen? Er circuleren onder meer deze drie opties:

1. Ze kan toch voor een no-deal gaan (er is geen plan!) en nog wat extra tijd aanvragen om zich voor te bereiden op een vertrek zonder afspraken.

2. Ze kan met een plan komen om het Verenigd Koninkrijk in de interne markt te laten en zo een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland vermijden. Ze moet dan wel nieuwe verkiezingen uitschrijven om daar een mandaat voor te krijgen.

3. Er komt een tweede referendum over de Brexit.

Verkiezingen

Bij elk van de scenario’s speelt echter ook de tijd een rol. In mei zijn er verkiezingen en op 1 juli treedt het nieuwe Europese parlement aan. Stel dat er uitstel komt, moeten de Britten dan toch gewoon naar de stembus? En als ze daarna alsnog uit de EU stappen, wat dan? Het zijn vragen waar iedereen een mening over heeft, maar waar geen duidelijk antwoord op is. Dat geldt zo ongeveer voor alles dezer dagen.

De EU-leiders komen in elk geval volgende week donderdag en vrijdag bij elkaar in Brussel. Dat is iets wat zeker is. Wat ze gaan bespreken, weet nog geen mens.