Valkenburg herdenkt slachtoffers klopjacht op Bokkenrijders
Catharina Scholtens in de kerker van Burg Rode in Herzogenrath, waar veel vermeende Bokkenrijders werden gefolterd. — © Johannes Timmermans
Valkenburg bekent zichzelf als Bokkenrijdersplaats. Met het hijsen van de Bokkenrijdersvlag herdenkt de gemeente zaterdag de onschuldige slachtoffers die in de achttiende eeuw op de Emmaberg zijn opgehangen in de jacht op vermeende Bokkenrijders.
Valkenburg krijgt die vlag van het internationaal Bokkenrijdersgenootschap. Het is de bedoeling dat de vlag elk jaar op 11 mei wordt gehesen, zegt bestuurslid Catharina Scholtens. „Op 11 mei 1772 werd de chirurgijn Joseph Kirchhoffs ter dood gebracht, een van de prominentste slachtoffers van de klopjacht op leden van de Bokkenrijdersbende.”
Schuld
Bij het genootschap zijn inmiddels zestien plaatsen in Nederland, Duitsland en België aangesloten. In al die plaatsen werden in de achttiende eeuw mensen onterecht opgepakt, veroordeeld en opgehangen, legt Scholtens uit. „Mensen werden zo lang gefolterd tot ze schuld bekenden, ook al hadden ze zelf helemaal niets op hun kerfstok.”
Het genootschap probeert het romantische beeld dat later is ontstaan van de Bokkenrijders te relativeren. „Het waren geen Robin Hoods”, legt Scholtens uit. „Ze beroofden de rijken, niet uit nobele overwegingen, maar omdat ze zelf niks hadden. Ze gaven de buit ook niet weg, zoals je in fantasieverhalen leest, maar verdeelden die onder elkaar.”
Jacht
Burg Rode bij Herzogenrath, net over de grens bij Kerkrade, was het middelpunt van de jacht op Bokkenrijders. Maar ook in Valkenburg werden talloze verdachten opgepakt, zegt Scholtens. Na 1773 werden daar zeker tachtig ‘Bokkenrijders’ uit het Land van Valkenburg terechtgesteld. Zij werden opgehangen op de Lommelenberg, de huidige Emmaberg.
Jaren geleden is op de gevel van het museum Land van Valkenburg al een gedenksteen onthuld voor de Bokkenrijders die hier de strop kregen. Daar ging destijds een lang debat over de tekst aan vooraf: waren die Bokkenrijders edelmoedige vrijheidsstrijders of toch eerder ordinaire struikrovers die zichzelf wilden verrijken?
De Bokkenrijdersvlag wordt zaterdag om 12.00 uur gehesen bij museum Land van Valkenburg aan de Grotestraat. Aansluitend wordt op de Emmaberg, waar destijds de galg stond, een gedenkplaat onthuld.