Speeddaten met de Limburgse geschiedenis
© Vermoedelijk in 1929 gemaakte foto tijdens de pauze van een film of theatervoorstelling ter gelegenheid van het 10-jarig jubileum van het Rectoraat van Bleijerheide.
Het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL) bestaat 70 jaar. In die tijd is het centrum veranderd van een katholiek bolwerk in een publieksvriendelijk studie- en documentatiecentrum, dat de deuren wijd opengooit. “Wij geven de geschiedenis van Limburg weg.”
Als goed katholiek moest pater Remigius, initiatiefnemer van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg, niets hebben van de ‘doorbraakgedachte’ vlak na de Tweede Wereldoorlog, die een eind wilde maken aan de traditionele zuilen. Onder meer de oprichting van een neutrale mijnwerkersbond baarde Remigius zorgen. “De mijnwerkers snappen niet wat wij voor ze hebben betekend”, verzuchtte hij. Het was immers de Nederlandse Katholieke Mijnwerkersbond die huisvesting en een pensioenfonds voor de mijnwerkers had geregeld. Remigius beschreef de geschiedenis van de bond in het boek ‘Mens en Mijn’, waarvoor hij uitgebreid bronnenonderzoek deed.
VerhalenIn de jaren zestig schudde het SHCL zijn ideologische veren af. Tegenwoordig kloppen onderzoekers, instellingen, musea en geïnteresseerden er aan voor informatie over de geschiedenis van Limburg. De SHCL-medewerkers beheren een omvangrijke bibliotheek, verzamelen archieven en documentatiemateriaal en verrichten wetenschappelijk onderzoek. Daarbij werken ze nauw samen met de Universiteit Maastricht. “Wij vormen een verbindende schakel tussen de onderzoekers en het brede publiek”, aldus Willibrord Rutten, hoofd afdeling onderzoek bij het SHCL.
Als basis voor nieuwe publicaties of presentaties dienen nu niet meer alleen geschreven bronnen. Medewerkers van het SHCL gaan ook zelf op zoek naar verhalen van getuigen of doen een oproep om beeldmateriaal aan te leveren. “Voor onze expositie over boerinnen en boeren hebben we contact gezocht met Limburgse boerinnen“, zegt Andrea Peeters, medewerker afdeling archieven. “Zij hebben foto’s uit het archief van ZijActief en de Limburgse Land- en Tuinbouwbond LLTB bekeken en van commentaar voorzien.”
Voor een speciale mijnwerkersdag maakte het SHCL vorig jaar een evenement aan op Facebook. Dat leverde veel respons op. “Mensen zijn blij met tastbare sporen uit het verleden”, weet hoofd afdeling archieven Tine Wouters. “Wij beheren bijvoorbeeld het archief van het AZL, dat de mijnwerkerspensioenen regelde. In dat archief zitten de persoonlijke kaarten met gegevens van de mijnwerkers. Die kunnen oud-mijnwerkers nu weer inzien.”
DepotDoor het onderzoek naar de mijnwerkers te personaliseren en van extra informatie te voorzien, komen de verhalen dichterbij het grote publiek te staan. “Onze open dag ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan op 12 oktober hebben we het motto ‘Wij maken geschiedenis’ meegegeven”, zegt directeur Nico Randeraad. “Dan presenteren we een aantal parels uit ons archief, waarbij we - aansluitend bij het thema Zij/Hij van de Maand van de Geschiedenis - de nadruk leggen op de man/vrouwverhoudingen. We exposeren onder meer foto’s van de vroegere Vroedvrouwenschool en geven een beeld van het verenigingsleven in Limburg aan de hand van onze collectie vlaggen en vaandels. Ook vertonen we de film Mens en Mijn, geven we een lezing over de geschiedenis van Sphinx-Céramique en verzorgen we rondleidingen door het depot, dat normaal gesproken niet toegankelijk is voor publiek.”
“Je hoort de verhalen achter ons onderzoek en kunt behalve het archief en de bibliotheek ook een groot aantal foto’s en objecten bekijken”, vult Peeters aan. “Zie het als een soort speeddate met de collectie van het SHCL.”
Tekst: Meyke HoubenFoto: P. van Tol, collectie SHCL
