‘Vrij spel voor sektes’: meldpunt verdwijnt ondanks recordaantal telefoontjes
Een ayahuasca-ceremonie. Foto ter illustratie. — © Hollandse Hoogte / Marcel van den Bergh
Sektes dreigen onder de radar te verdwijnen. Terwijl het aantal meldingen van bezorgde familieleden van mogelijke slachtoffers afgelopen jaar tot recordhoogte steeg, verdween meldpunt Sektesignaal juist. „Dit is absurd. De politiek moet stoppen met wegkijken”, zegt hoogleraar Fokko Oldenhuis.
Bij Sektesignaal, dat tot dezelfde organisatie behoorde als Meld Misdaad Anoniem, kwamen vorig jaar 103 bezorgde telefoontjes binnen. Dat is een stuk meer dan de jaren ervoor, toen er jaarlijks tussen de zestig en tachtig serieuze meldingen binnenkwamen.
Opvallend veel telefoontjes gingen over mindfulness- en gelukscursussen, die uiteindelijk ontaardden in seksueel en/of financieel misbruik van de deelnemers. Vaak gaat het daarbij om vrouwen van rond de 30, stelt Karin Krijnen, woordvoerder van de inmiddels verdwenen organisatie.
De taak van Sektesignaal was om ernstige signalen bij de juiste instanties onder de aandacht te brengen. Het meldpunt hield per 1 januari op te bestaan, omdat de Tweede Kamer enkele jaren terug besloot de subsidie stop te zetten. Er komt geen opvolger. Juist vorig jaar en in 2018 kwamen echter veel zorgwekkende signalen over mogelijke sektes naar boven.
Na ayahuasca-healings in Eersel en IJzendijke vielen twee doden. Over dit soort healings kwamen bij Sektesignaal regelmatig meldingen binnen. In Ruinerwold werd vader Gerrit Jan van D. gevonden, die met zijn kinderen al jaren in de kelder van een boerderij woonde.
Zorgen
Experts maken zich daarom zorgen. ,,Je hebt een instantie nodig die dit soort bewegingen in de gaten houdt, en aan de bel trekt als het de verkeerde kant op gaat”, zegt Fokko Oldenhuis, honorair hoogleraar Religie en Recht in Groningen. ,,Het is absurd dat er nu geen meldpunt meer is. Zo’n organisatie zou juist een grotere rol moeten krijgen. De politiek moet stoppen met wegkijken en maatregelen nemen.”
Slachtoffers van sektes en hun familieleden rest nu een gang naar bijvoorbeeld de politie. ,,Maar als je daar meldt dat mensen geïsoleerd worden of dat ergens wij-zij denken heerst, kunnen ze daar niet veel mee”, zegt Krijnen. ,,Een misstand is wat anders dan een strafbaar feit.”
Om de opgedane kennis niet helemaal te laten verdwijnen, draagt het meldpunt een lijst met daarop ruim 150 mogelijke sektes, met daarbij ook gegevens over leiders, slachtoffers en aard van de beweging, over aan het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het ministerie meldt in een reactie dat het verdwijnen van het meldpunt opgevangen kan worden. ,,Uit de dossiers van Sektesignaal blijkt dat het huidige instrumentarium van politie, handhavers en toezichthouders volstaat om misstanden binnen sektes effectief aan te pakken.”