Landbouw scoort exportrecord, met dank aan bloembollen en varkensvlees

Ten opzichte van 2018 steeg de export met 4,6 procent. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Hogere prijzen spelen een belangrijke rol bij de waardegroei van de uitvoer.

Prijsstijgingen

Ongeveer twee derde van de exportgroei komt door prijsstijgingen en een derde deel door volumegroei. Sierteelt (zoals bloembollen, planten en boomkwekerijproducten) had in 2019 met 9,5 miljard de hoogste exportwaarde binnen de landbouwsector, gevolgd door vlees (8,8 miljard), zuivel en eieren (8,6 miljard), groenten (7,3 miljard), fruit (6,2 miljard) en dranken (zoals bier) met 5,8 miljard euro.

De exportwaarde van vlees steeg vorig jaar met 8 procent. Met name de export van varkensvlees naar China nam sterk toe, van 117 miljoen euro in 2018 tot 377 miljoen in 2019. Dit hangt samen met het uitbreken van de Afrikaanse varkenspest in grote delen van Azië. Hierdoor was er vanuit China veel vraag naar buitenlands vlees en stegen de prijzen.

Duitsland is en blijft onze belangrijkste afzetmarkt. Een kwart van de geëxporteerde landbouwgoederen gaat naar onze oosterburen. Nummer twee is België (11 procent), gevolgd door het Verenigd Ko­ninkrijk (9 procent), Frankrijk (8 procent) en Italië (4 procent).

De grootste stijger in de top tien is China met 22 procent. Behalve de vraag naar Nederlands varkensvlees steeg daar ook de vraag naar ons babymelkpoeder.

Ook de import van landbouwproducten (zoals cacao, sojabonen, granen en fruit) groeide en wordt voor 2019 geraamd op ruim 64 miljard euro. Het leeuwendeel van deze invoer wordt direct weer uitgevoerd – dat is zogeheten doorvoer, en telt mee in het landbouwhandelsoverschot. Dat komt uit op 30,5 miljard, een record.

Nederland is de op een na grootste landbouwexporteur ter wereld. De VS exporteerde in 2018 voor ongeveer 164 miljard dollar aan landbouwgoederen, dit is ruim 9 procent van de wereldhandel in deze sector. Nederland volgt met een aandeel van 6 procent op enige afstand.

Geloofwaardig

Of we als klein land ook de komende jaren zo groot blijven als landbouwexporteur, is volgens econoom en landbouwdeskundige Krijn Poppe de vraag. „Vooral door de druk op het klimaat is de sector genoodzaakt duurzamer te werken. De veestapel zal hoe dan ook krimpen. Dat gebeurt doordat veel boeren geen opvolgers hebben, maar ook het compenseren door de overheid draagt daaraan bij. Zo is de subsidieregeling van het kabinet voor het beëindigen van varkenshouderijen een groot succes. Meer dan vijfhonderd bedrijven hebben zich ervoor ingeschreven.” Door de regeling zal de varkensstapel volgens landbouwminister Carola Schouten met 7 tot 10 procent inkrimpen – circa een miljoen varkens.

Voor de boeren die doorgaan, is het volgens Poppe belangrijk dat hun inkomen in balans blijft. „Hogere prijzen zijn een oplossing, maar dat is van heel veel factoren afhankelijk.” Volgens hem hoeft de totstandkoming van kringlooplandbouw niet in één jaar te worden geregeld. „Het is van belang een geloofwaardig proces in gang te zetten, duurzaamheidsinnovaties kosten tijd. Maar we moeten wel die kant op. Er zal in het buitenland echt wel vraag blijven naar duurzame en kwalitatief goede landbouwproducten.”