Twee nieuwe staatssecretarissen Financiën: D66’ers Vijlbrief en Van Huffelen

De twee gaan woensdag aan de slag nadat ze zijn beëdigd. Van Huffelen wordt de eerste vrouwelijke bewindspersoon op het departement.

Kinderopvangtoeslag

Vijlbrief en Van Huffelen nemen de taken over van Menno Snel. Die trad vorig jaar december af vanwege de affaire rond de kinderopvangtoeslag. Waarschijnlijk duizenden ouders werden daarbij onterecht als fraudeur aangemerkt door de belastingdienst. Ze moesten in sommige gevallen tienduizenden euro’s terugbetalen zonder dat ze iets fout hadden gedaan. Er werd besloten dat, vanwege de zwaarte van de post, twee mensen zijn plek moesten innemen.

Lees ook: Nog veel zorgen in Tweede Kamer over op handen zijnde reorganisatie Belastingdienst

Vijlbrief (56) kent het ministerie goed. Hij was in het verleden thesaurier-generaal, een van de belangrijkste ambtelijke posten op het ministerie. Sinds 2018 is hij voorzitter van de ambtelijke werkgroep die de bijeenkomsten van de Europese ministers van Financiën voorbereid. Dat is een van de meest invloedrijke posten die Nederland in Brussel heeft. Onlangs werd zijn termijn verlengd tot 2022.

Opmerkelijk

Dat Vijlbrief de overgang naar Den Haag maakt is opmerkelijk. Niet alleen raakt Nederland een belangrijke post in Brussel kwijt. Ook was Vijlbrief naar verluidt bij de formatie van dit kabinet al een keer gevraagd. Toen viel de keus echter op Menno Snel die nog snel lid moest worden gemaakt van D66.

Lees ook: Als de Belastingdienst bezwijkt, worden we een ontwikkelingsland

Vijlbrief moet nu in het laatste jaar dat het kabinet er nog zit de Belastingdienst onder zijn hoede nemen. Daar zijn veel problemen. De inning loopt niet goed, er is een tekort aan goede inspecteurs, de computersystemen haperen en het kabinet heeft alweer een nieuwe reorganisatie aangekondigd. De dienst moet worden opgeknipt in drie delen: belastingdienst, douane en toeslagen.

Directeur

Van Huffelen (51) is nu nog directeur van het Gemeentelijk Vervoersbedrijf in Amsterdam en sinds afgelopen juni ook Eerste Kamerlid voor D66. Daarvoor was ze onder andere wethouder Duurzaamheid in Rotterdam. In 2013 deed ze tevergeefs een gooi naar het partijvoorzitterschap van haar partij.

Van Huffelen moet zich als staatssecretaris over de afwikkeling van de toeslagenaffaire te buigen. De commissie Donner komt binnenkort met een tweede rapport over de kwestie. Daaruit moet duidelijk worden hoeveel ouders er precies zijn vermangeld in de bureaucratie van het systeem. Van Huffelen moet zorgen dat zij allemaal worden gecompenseerd. Ook wordt zij verantwoordelijk voor de douane.

Toeslagen

Daarnaast moet Van Huffelen een plan voor een nieuw toeslagensysteem maken. Het kabinet wil af van de manier waarop burger nu huur-, zorg en kinderopvangtoeslag krijgen. Nu is dat nog te ingewikkeld voor veel burgers waardoor ze in de problemen komen. Wie achteraf niet kan aantonen of hij wel recht heeft gehad op die toeslag, moet in een klap een enorm bedrag terugbetalen.

Dit kabinet zal zo’n nieuw systeem niet meer doorvoeren, heeft premier Mark Rutte al gezegd. Dat zal een volgend kabinet pas doen. En ook de reorganisatie van de Belastingdienst zal niet overhaast worden doorgevoerd, heeft minister Wopke Hoekstra (Financiën) al aangekondigd.

Gewaarschuwd

De Belastingdienst is flink in de problemen gekomen sinds die in 2005 niet alleen belasting int maar ook geld is gaan uitkeren in de vorm van toeslagen. Hoewel ambtenaren gewaarschuwd hadden dat de dienst er niet op berekend was, duwde de politiek het idee toch door. Al vanaf het begin ging het mis. Mensen kregen te laat hun geld en het systeem bleek erg fraudegevoelig.

Eerder sneuvelde ook staatssecretaris Frans Weekers door de problemen met het systeem en in december dus Menno Snel. Het kabinet wil dat in de toekomst een aparte dienst verantwoordelijk wordt voor de toeslagen. Eerdere plannen om het systeem te veranderen liepen op niets uit. Zo wilde het vorige kabinet de kinderopvangtoeslag niet meer uitkeren aan de ouders maar aan de crèches zelf, zodat die dat konden verrekenen met de rekening die ouders daarna moesten betalen. Dat bleek te ingewikkeld.