Rutte maakt voor het eerst excuses voor overheidshandelen tijdens jodenvervolging

,,Nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn, bied ik vandaag namens de regering excuses aan voor het overheidshandelen van toen. Dat doe ik in het besef dat geen woord zoiets groots en gruwelijks als de Holocaust kan omvatten”, zei Rutte. ,,75 jaar na Auschwitz is antisemitisme nog altijd onder ons. Juist daarom moeten we voluit erkennen wat er destijds is gebeurd en dat ook hardop uitspreken’’, aldus de premier.

Eerder geen aanleiding

,,Een groep landgenoten werd onder een moorddadig regime apart werd gezet, buitengesloten en ontmenselijkt. En onze overheidsinstanties zijn tekortgeschoten, als hoeders van recht en veiligheid. Zeker, ook binnen de overheid was er individueel verzet, maar te veel Nederlandse functionarissen voerden uit wat de bezetter van hen vroeg. Anderen verdroegen het grote kwaad in de hoop nog iets goeds te kunnen doen - wat soms lukte, maar veel vaker niet. En de bittere consequenties van registratie en deportatie werden niet tijdig en niet voldoende onderkend.”

Tot nu toe zag het Nederlandse kabinet geen aanleiding voor excuses voor de houding van de Nederlandse regering ten tijde van de Holocaust. Wel is in 2000 excuses en schadevergoeding aangeboden voor de ‘kille ontvangst’ toen de joden die de Holocaust hadden overleefd terugkeerden in Nederland. De PVV kaartte de kwestie eerder al aan. Maar volgens Rutte was er toen geen ‘breed gedragen advies’ uit de kring van betrokkenen of informatie die zou moeten leiden tot excuses algemene excuses.

Herdenking

Bij de plechtigheid in het Wertheimpark houden onder anderen premier Mark Rutte en burgemeester Femke Halsema een toespraak. De voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, Jacques Grishaver, zal een welkomstwoord spreken en Eva Weijl spreekt als overlevende van de vernietigingskampen. Verder is er een stille tocht, muziek, worden kransen gelegd en is er een minuut stilte voor de slachtoffers van de Jodenvervolging in de oorlog.

De door het Nederlands Auschwitz Comité georganiseerde herdenking is jaarlijks op de laatste zondag van januari. In 2005 riep Kofi Annan, de toenmalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de bevrijdingsdatum van het naziconcentratiekamp Auschwitz, 27 januari 1945, uit tot een dag van herdenking: The Holocaust Memorial Day. Over de hele wereld worden deze dag slachtoffers van de Holocaust en andere genocides herdacht. Dit jaar is er extra aandacht voor de herdenking van de Jodenvervolging, omdat het precies 75 jaar geleden is dat Auschwitz werd bevrijd.