Van Schuurmonnikoog tot de Balkonlanden: humor blijft overeind in coronacrisis

Het gaat hard. Met corona, maar ook met de grappen over het virus. Op sociale media hoef je niet ver te zoeken naar geintjes in woord en (bewegend) beeld. Variërend van flauw tot gevat, van moppen met een baard in een actueel jasje tot nieuwe vondsten. Zo circuleert op internet een plattegrond van een woning met daarop ‘vakantiebestemmingen’ als woning, slaapkamer en keuken. Met dezelfde knipoog naar het huisarrest in coronatijd heeft een creatieveling echte vakantiebestemmingen omgedoopt: Tuinzania, Schuurmonnikoog, Berging aan Zee, Serre Leone en de Balkonlanden.

Een noeste thuiswerker laat via Facebook weten dat hij op de hometrainer naar het werk gaat. Onderweg meldt een andere grapjas dat hij zojuist op de A2 beboet is, terwijl hij toch zo keurig anderhalve meter achter zijn voorganger reed. En in 010 wordt volop gehamsterd. Alleen het schoonmaakmiddel Ajax blijft in de schappen staan, schrijft een jolige Rotterdammer.

Onderzoek

De Amsterdamse communicatiewetenschapper Mark Boukes moet even grinniken als hij het laatste grapje hoort. Samen met hoogleraar sociologie Giselinde Kuipers van de KU Leuven verzamelt de assistent-professor aan de Universiteit van Amsterdam coronahumor van over de hele wereld, met de bedoeling die te gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. „Giselinde deed dit al eerder rond de terroristische aanslag van 9/11. Toen deden ook meteen allerlei grappen de ronde. We willen onderzoeken of mensen in verschillende landen ook verschillende grappen maken en hoe die humor zich qua aard en vorm ontwikkelt”, legt Boukes uit. Het onderzoek is uitgerold in tien talen en vooral in landen waar het coronavirus het hardst om zich heen grijpt. „In Zuid-Korea kregen we meteen te horen dat het toch niet gepast is om grappen over corona te maken, in Italië worden mensen er juist onder bedolven.”

Stressverlagend

Humor kan volgens Boukes in heftige omstandigheden stressverlagend werken. Zijn collega-onderzoeker Kuipers bevestigt dat in een artikel op de populairwetenschappelijke nieuwssite Scientias.nl. Humor maakt de coronacrisis ‘wat lichter en minder griezelig’. Daarnaast helpt humor om beter om te gaan met de ‘onwerkelijkheid’ van het vele nieuws over het virus dat mensen over zich heen krijgen. Het is ook een manier om er met elkaar over te communiceren. Volgens Kuipers zie je vaak dat humor ook zwartgalliger wordt als de situatie in ernst toeneemt. Dan groeit ook de groep die vindt dat grapjes niet meer kunnen.

Actualiteit

In Nederland is dat laatste nog niet aan de orde, meent Boukes. De humor en de grappen zijn tot nog toe vooral redelijk onschuldig van aard en vorm. „Het is niet beledigend, het gaat ook niet over mensen in het ziekenhuis. Veel geintjes over hamsteren en dan met name over toiletrollen. Of over thuiswerken. Daarna gaat het over 1,5 meter afstand houden en het wachten is nu op grappen over het verbod op samenscholing. Je merkt dat humor continu inspeelt op de actualiteit. Dat is grappig om te zien.”