Ós Modesjtaal: Van ‘ne sjrieftip nao gezónj gruinte

Gruinte. © ING Image

Sittard -

Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs.

John Hertogh i.s.m. Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor

Limburgs sjrieve, muilik?

De Limbörgse Academie geuf sjrieftips óm ’t sjrieve in ’t Limburgs laevendig te hawte. De eesjte is: Gebroek ’n apostrof (‘) veur de lidweurd. Dus: ’t i.p.v. ut, ‘ne i.p.v. unne en ’n i.p.v. un.

Want...un en unne da’s gans get angesj. Ein (Hollese) ui wurt in ’t Limburgs ouch waal un, eun, ooi of oei genuimp. En zelfs oondj, ullig, aolik, louk of lauch. Kump oet ’t Latien: unio of ônio. De Romeine höbbe die nao ós sjtreke gebrach. ’t Dutsje Zwiebel sjtamp aaf van het Latiense cepula, het verkleinwoord van cepa (un), jus wie de name veur de un in ‘t Italiaans, Spaans, Pools, Tsjechisch, Oekraïens, Lets en anger tale.

Van sjejje nao sjèlle

Vandaag d’n daag wurt waal ’s gesjójje op emes dae get väöl gedrónke haet: Dae is zo zaat wie ein un. En Doe bès mich ein un, zaet me es me meint: da’s eine fraaje. Of ’t sjeldwoord oen ouch van un kump?? Doe bès mich ’n oen ! ’n Oen is ‘ne aezel.

Es get gans vlaak en geliek lik zaet me: Zo glaad wie ein unnebèdje. Wós geer dat de unnesjèlle vruiger gebroek woorte óm de paosjeier te kleure?

’n Unjerke doon

Unne höbbe trouwes niks te make mit ’t sjone woord unjere. Dat waar de rastied nao ’t middigaete van 12.00 pès 14.00. Teminste van 1 mei pès 1 september! In ’t naojaor woort die rastied versjaove nao de veuraovend en heisjde doe achterunjere. Es me zich aeve lag woort dat: ’n unjerke doon. Te lang raste waar en is neit goud: Waat ras dat mas beteikent neit veur niks: van wenig bewaeging wurt me dikker.

Gezóndjheid: nog get gruins

Noe ich ’t toch euver gruinte höb: ’t geef dao z’ón sjoon dialekweurd veur: braekbone, more, moere of muurkes, zoermous, kappes of kómpes. En sjepeng (sjpitskool), dat liek op ’t originele Franse choupain. D’n tied van asperges is jaomer genóg veurbie. Kènt geer in ós modesjtaal Limburgse weurd daoveur? Ich koum allein sjperjes en sjpargel/sjparjel taenge. Väöl sukses mit zuike.

Pès de volgende maondj. Blief gezóndj.