Demissionair minister Bijleveld stapt toch op na motie van afkeuring

De motie van afkeuring is Bijleveld duur komen te staan. „Ik wil niet verhelen dat ik verbaasd ben over de gevolgen daarvan. Ik heb mijn eigen afweging gemaakt, wilde doorgaan. Voor mijn mensen, en voor de tolken die nog in Afghanistan zijn. Dat is de verantwoordelijkheid die ik voel en die ik wilde waarmaken”, zegt de vertrokken minister in een persverklaring. „Ik constateer echter dat mijn aanblijven onderwerp van discussie is geworden.” Dat zou het werk van haar militairen in de weg staan.

Aan het begin van de middag was de partijtop van het CDA bij elkaar voor crisisberaad over Bijleveld. Vanuit de achterban van de christendemocraten klonk meteen kritiek toen donderdagavond bleek dat Bijleveld na een aangenomen motie van afkeuring niet van plan was te vertrekken.

Kaag deed dat wél. Beide ministers kregen een gelijksoortige motie van afkeuring aan hun broek, die het met een Kamermeerderheid haalde. De steun van coalitiepartij CU bracht de motie, breed gesteund door de oppositie, tot een meerderheid. Alleen VVD, CDA en D66 stemden tegen.

Druk

Het besluit van Bijleveld zorgde voor opgetrokken wenkbrauwen binnen haar partij. Appgroepen van het CDA explodeerden nadat Bijleveld zei te willen blijven. Vanuit de partij is vervolgens flink druk op haar uitgeoefend om alsnog de eer aan zichzelf te houden.

Lees ook: Aftreden Kaag voor velen donderslag bij heldere hemel: hoe nu verder met formatie?

Het lot van Bijleveld is op een wrange manier verbonden geweest aan dat van haar collega Kaag. Formeel hoefden beide ministers niet weg. Een motie van afkeuring is immers geen motie van wantrouwen, waarbij een bewindspersoon door de Kamer wordt opgedragen weg te gaan. Maar Kaag trok begin april zelf een morele grens tijdens het beruchte ’functie elders’-debat, nadat ze zelf een motie van afkeuring tegen premier en VVD-leider Mark Rutte had ingediend. Kaag zei toen dat ze bij een meerderheid zelf haar conclusies zou trekken als ze in zijn schoenen stond. „Ik zou zelf niet doorgaan”, zei Kaag destijds. „Maar ik ben een ander mens.”

Zweeg

Door op te stappen bleef ze bij die woorden. „In míjn opvatting over democratie en cultuur van ons bestuur moet de minister gaan als het beleid wordt afgekeurd”, zei Kaag bij haar aftreden. Bijleveld zelf deed er donderdag in de Kamer het zwijgen toe.

Een terugkeer van Bijleveld in een nieuw kabinet hoeven we eveneens niet te verwachten. Vanuit lokale afdelingen klonk het voor haar opstappen al met zekerheid dat ze niet terugkomt.