Opinie: Welk publiek belang dient Maastricht Aachen Airport?

Maastricht Aachen Airport (MAA) heeft sedert 2014 zo’n 62 miljoen euro aan subsidies ontvangen. Dat is bijna 8 miljoen euro gemeenschapsgeld per jaar dat niet voor andere projecten beschikbaar was en is. Het is een enorm bedrag afgezet tegen de omzet van dit bedrijf, namelijk 40 procent van 20 miljoen euro.

Wat maakt MAA zo bijzonder dat tot voor kort de provincie (en gemeenten) nagenoeg zonder tegenstand hier als vanzelfsprekend miljoenen in konden stoppen? Is het niet zo dat er eisen gesteld mogen worden aan bedrijven die met overheidsgeld kunstmatig in leven worden gehouden? Welke publieke functie(s) bezit MAA?

Publiek geld

Een bedrijf dat met publiek geld wordt gesteund dient mijns inziens een publieke functie te hebben. Het moet voor de gemeenschap iets wezenlijks toevoegen of passen bij het takenpakket van de provincie. De provincie dient hierin uiterst kritisch te zijn en niet selectief bedrijven te gaan subsidiëren op basis van aannames die niet te toetsen zijn (vestigingsklimaat) of zonder solide basis (bereikbaarheid). Als de werknemers op MAA werkzaamheden zouden verrichten die een publiek belang zouden dienen, dan zou daarmee een speciale status gerechtvaardigd zijn. Zo niet, dan zal hun ontslag geen andere impact op de economie hebben dan het ontslag van medewerkers van andere bedrijven. De luchthaven moet toch geen werkgelegenheidsproject zijn? Hoe staat het met de publieke functie van MAA?

Het passagiersdeel zou er vooral voor de Limburgers moeten zijn. Echter, maar zo’n 5 procent van de Limburgers vliegt vanaf MAA. Van alle passagiers is slechts 28 procent afkomstig uit Limburg. De rest komt uit overig Nederland en België. Zij kunnen van de luchthaven profiteren, omdat Limburg deze met subsidie openhoudt. De lasten (geluidsoverlast, gezondheidsschade, milieuaantasting) zijn voor de regio.

Het passagiersverkeer op MAA is vooral uitgaand. De luchthaven is dus voor het toerisme in Limburg zo goed als irrelevant. Sterker nog, het passagiersdeel van de luchthaven schaadt de Limburgse economie als daardoor Nederlanders en Belgen naar bestemmingen elders trekken in plaats van dat ze hun vakantie in Limburg zelf doorbrengen. Bovendien heeft de geluidsoverlast een negatieve impact op het toerisme.

Vrachtvluchten

Vrachtvluchten zouden voor Limburg publiek nut hebben als het zou gaan om vervoer van goederen die elders in de provincie verwerkt worden of geproduceerd zijn. Het huidige vrachtbedrijf is echter een commerciële onderneming die vooral goederen van buiten de provincie aanvoert en die weer laat transporteren naar buiten de provincie. Het vliegveld vormt een doorgeefluik dat voor (gesubsidieerde) arbeidsplaatsen zorgt, maar voor Limburg dus nauwelijks publiek nut bezit, want slechts 13 procent van de inkomende vracht is bestemd voor Limburg.

Het General Aviation-deel van de activiteiten is gedurende het overgrote deel van het jaar beperkt. Alleen tijdens de Tefaf is er twee dagen topdrukte en een paar dagen meer verkeer. De werkzaamheden met betrekking tot de Maintenance Boulevard/MRO die in Beek plaatsvinden dienen geen publieke zaak. Maar de aanliggende school en de aard van de werkzaamheden zijn dusdanig sectorspecifiek dat er wel sprake is van een specifieke toegevoegde waarde. Overigens heeft het Vista-college aangegeven geen wezenlijke gevolgen van eventuele sluiting van MAA te voorzien.

Conclusie: publiek geld voor bedrijven rendeert alleen als er sprake is van een publieke functie. Bij MAA is dit duidelijk niet het geval. Nu wordt met subsidie een verliesgevend commercieel bedrijf in leven gehouden. Met het subsidiegeld zou een groter sociaal nut en economisch rendement kunnen zijn bereikt. De arbeidskrachten die nu op MAA worden ‘vastgehouden’ zouden meer toevoegen in andere sectoren die rendabeler en structuursterk zijn. Doorgaan met het huidige beleid is verspillen van belastinggeld van de Limburgers.

Paul Sprangers uit Schin op Geul is verbonden aan de Alliantie pleinAIR Maastrich en bestuurslid van Stichting Natuurlijk Geuldal