Een van de nieuwe ENCI-eigenaren werd ontvoerd, voerde 82 rechtszaken met voormalig F1-baas Bernie Ecclestone en ging failliet

Louis Theunisse verscheepte steenkool van Wladiwostok in Rusland naar China, handelde in bauxiet in Afrika en leerde dat zakendoen met Russen nogal bedreigend kan zijn. Hij werd ontvoerd op de Filipijnen. Als ondernemer zwierf de 58-jarige Brabantse ondernemer naar eigen zeggen de hele wereld rond en deed hij overal allerhande zaken. „Mijn kinderen vroegen me: pap, ben je piloot?” Een duizendpoot, dat is het beeld dat hij van zichzelf schetst. Maar wel een met krassen.

Theunisse is één van de aandeelhouders van Limburg Real Estate BV (LRE), dat het ENCI-complex in Maastricht heeft gekocht. In april presenteren zijn zakenpartners Adrie Kros en Harry van der Hoorn en hijzelf zich zichtbaar opgetogen als de nieuwe eigenaren van de roemruchte cementfabriek. HeidelbergCement Benelux heeft hen uitverkoren boven een handvol andere gegadigden als kopers van het 33 hectare grote gebied op fietsafstand van het centrum van Maastricht.

Lees ook: Twijfel bij overdracht van Maastrichts ENCI-terrein aan koper

Dat zorgt bij betrokken partijen tot gefronste wenkbrauwen. Want de Brabantse koper is een grote onbekende en staat ook niet te boek als gerenommeerd projectontwikkelaar van erfgoed. Het zijn zeker geen mannen die de pers opzoeken. „Daar kun je de bakker niet van betalen”, zegt Theunisse.

Nationaal belang

Voor het ENCI-gebied hebben de kopers 8,1 miljoen euro neergeteld, zo leert de notariële leveringsakte. Het lijkt op het eerste oog veel voor een ‘smerig’, grijs en verlaten fabriekscomplex. Dat bedrag valt in het niet bij de tientallen miljoenen en meer die nodig zullen zijn om het een nieuwe toekomst te geven.

Rijksbouwmeester Francesco Veenstra sprak eerder dit jaar nog lyrisch over het gebied, dat hij van nationaal belang acht. De combinatie van allerlei panden en installaties met monumentale waarde en de groeve is onovertroffen. ENCI was ‘een van de belangrijkste pijlers van de naoorlogse Nederlandse basisindustrie’, staat in een rapport dat is opgesteld in opdracht van Veenstra’s voorganger. Het roept HeidelbergCement op niet te kiezen voor verkoop aan de hoogste bieder maar te wachten op de beste kandidaat.

Worstelen

Het is namelijk niet alleen een veelbelovend maar ook een enorm complex terrein, waar de betrokken partijen al jaren mee worstelen. Beschermde natuur in combinatie met het vervuilde fabrieksterrein. Beknellende stikstofproblematiek. Onenigheid over de invulling van het gebied. Alle initiatieven voor wellness, toerisme, een museum en zelfs een crematorium zijn tot nu toe van de kaart geveegd. Kortom: een strategische stuk Maastricht dat om een door de wol geverfde ontwikkelaar met een lange adem smeekt. Voldoet Limburg Real Estate BV aan dat vereiste?

De drie Brabanders kennen elkaar pas een paar jaar. Ze zijn eigenlijk de Limburgse vastgoedmarkt ‘ingerold’ bij een zoektocht naar geschikte opslagruimte. Twee gekochte panden worden al snel verhuurd. Dat succes in het financieel interessante Limburg smaakt naar meer.

Vastgoed

Het benodigde kapitaal komt van de drie aandeelhouders van LRE, zeggen ze zelf. Het bedrijf investeert nog vóór de ENCI-aankoop vanaf 2019 voor bijna 6 miljoen euro in acht percelen en bedrijfspanden, vaker ‘opknappertjes’. Twee daarvan in Heerlen zijn in april van dit jaar met zo’n 2,3 miljoen euro winst doorverkocht. Eind juni stoot LRE nog een complex in Kerkrade af.

Lees ook: Kopers iconische ENCI-fabriek in Maastricht lichten voor het eerst hun grootse plannen toe

Van de drie eigenaren geniet publiekelijk eigenlijk alleen Harry van der Hoorn (53) bekendheid. Hij is de drijvende kracht achter ‘beursbouwer’ Stabilo in Eindhoven en geldt als een solide zakenman. Zijn bedrijf bouwt wereldwijd prestigieuze beurzen op en richt ze in, zoals Masterpiece London, Paris Tableau en Tefaf in Maastricht. Het heeft Van der Hoorn geen windeieren gelegd, al hakte corona er wel zwaar in. Evenementen waren er nauwelijks en dat voelde ook de beurzenbouwer in de eigen beurs. Van der Hoorn is een „mooimaker, een ideeënmaker, altijd creatief”, zo typeert Adrie Kros (65) zijn zakenpartner. Voormalig accountant en financiële man Kros zelf lijkt het centrale anker van LRE te zijn. Hij is de algemeen directeur.

Kliniek

Kros werkte dertig jaar bij KPMG, waar hij in 2010 stopte. Hij was naar eigen zeggen betrokken bij hotel- en vastgoedontwikkeling. De ondernemer is bestuurder en/of eigenaar van een tiental bedrijven met uiteenlopende activiteiten, leert het handelsregister. Van onroerend goed, financieel, accountancy, advisering over management en bedrijfsvoering, interim-management, onderzoek naar voedingsmiddelen tot de productie van en handel in frisdranken aan toe. Kros is ook algemeen directeur van het vorig jaar opgerichte Frangula Detox BV, dat een verslavingskliniek drijft in een LRE-pand in Valkenburg.

Louis Theunisse noemt zich „de praktische man” van Limburg Real Estate. Altijd op zoek naar profijtelijke vastgoeddeals. Een man met een lange zakelijke geschiedenis. „Het ENCI-complex is mijn aankoop nummer 139 en ook de grootste”, verklaart hij tijdens een interview in de directiekamer van de voormalige cementfabriek.

„Ik was 27 toen ik mijn eerste fabriek kocht, industriële machines in de voedingsindustrie. Ik had toen al een miljoen gulden.” Wereldwijd kopen en verkopen, dat werd zijn business. Van Thailand, de VS, Duitsland, Italië tot Zuid-Afrika. „Waar niet?” Van brouwerijen tot kippenslachthuizen en een pizzafabriek in Engeland. Hij nam onderdelen van Unilever over en stootte ze weer af. „Ik was kind aan huis bij Unox”, claimt Theunisse. De Brabander verdiende een vermogen aan bedrijfsbeëindigingen en faillissementen, claimt hij. Maar hij is meteen ook ervaringsdeskundige, leert onderzoek. Die daarbij hard botst met de curator in zijn eigen faillissementen.

Onbehoorlijk bestuur

Op 13 juli 2010 gaat Holding Theunisse BV failliet. Curator Roel Lammers werpt Theunisse onbehoorlijk bestuur voor de voeten. Een boekhouding ontbreekt, jaarverslagen worden te laat ingediend. Theunisse spreekt wanbeheer tegen, maar de rechtbank Den Bosch stelt de curator in maart 2012 in het gelijk. Theunisse moet de curator het tekort in het faillissement betalen, met een voorschot van 50 mille. Lammers spreekt in een faillissementsverslag van een vordering van 363.00 euro. Hij maakt Theunisse en zijn echtgenote ook het verwijt dat zij hun in 2008 nog minderjarige kinderen een hypotheek tot een bedrag van 700.000 euro hebben verleend. Om schuldeisers te benadelen, vermoedt hij. De rechter weigert evenwel om formele redenen de hypotheek te vernietigen.

Lammers moet als curator ook opkomen voor de belangen van de schuldeisers in een tweede faillissement: F1 Racing, dat op 1 maart 2011 ten onder gaat. Deze bv van Theunisse verkocht energiedrankjes onder die naam. Ook bij dit bedrijf spreekt de curator van onbehoorlijk bestuur. F1 laat ‘meerdere schuldeisers onbetaald, ook voor deze vennootschap geldt in hoge mate dat de heer Theunisse de zaak op zijn beloop laat’, constateert Lammers in een faillissementsverslag. De rechtbank veroordeelt Theunisse begin 2012 om de curator 157.000 euro te betalen.

Valse factuur

F1 Racing blijkt ook een verbouwing van 53.550 euro aan de privéwoning van Theunisse in Berghem te hebben betaald. ‘Deze transactie is gemaskeerd door in de factuur werkzaamheden op te nemen die door de aannemer in het geheel niet zijn verricht’, signaleert de curator. Een valse factuur dus, concludeert de rechtbank in mei 2012 in een zaak van de curator tegen de aannemer. Die laatste verklaart ter zitting dat Theunisse hem om een blanco factuur had verzocht.

Met F1 Racing verwerft Theunisse rond 2010 ook enige landelijke bekendheid. Het komt tot een clash met de vermaarde Britse miljardair Bernie Ecclestone, eigenaar van het Formule 1-imperium. Diens bedrijf vindt dat de Brabander de naam F1 heeft gekaapt. De racebaas trekt in juli 2010 aan het langste eind bij de rechtbank Den Haag: er is sprake van merkinbreuk. Theunisse moet de verkoop staken, alle afnemers in de Europese Unie de blikjes energiedrank laten retourneren en hen aanbieden de kosten te vergoeden. Theunisse wordt hoofdelijk veroordeeld tot vergoeding van de door Ecclestone’s organisatie geleden schade.

Lees ook: Bernie Ecclestone noemt gedrag van Mercedes een lachertje: ’Ze zetten krassen op hun eigen ster’

„Meteen na die uitspraak ging mijn advocaat voor het advocatenkantoor van de tegenpartij werken”, sneert Theunisse. „Met F1 begon de ellende”, verzucht hij. „Ik heb met Ecclestone wereldwijd 82 rechtszaken gehad. Uiteindelijk moesten we dus alles vernietigen. Ik had al 25 groothandels in de wereld zitten. Die heb ik allemaal schadeloos gesteld. Ik ben geen wegloper. Dat heeft me verschrikkelijk veel geld gekost. Miljoenen en miljoenen. Ik was mijn vermogen wel zo’n beetje kwijt. Zuur. Toen ik F1 kocht hoefde ik eigenlijk niets meer te doen.”

‘Ranzigheid’

Na het debacle vraagt Theunisse zijn eigen privéfaillissement aan, „om de boel de kop in te drukken.” Dat bankroet wordt op 10 juli 2012 ook uitgesproken. De curator kent de ondernemer al: Lammers. „Met die curator ben ik nog niet klaar”, bitst Theunisse. „Wat die zegt is allemaal ranzigheid. Van de kritiek over onbehoorlijk bestuur klopt niets. Het verwijt over die hypotheek voor mijn kinderen? Wat moet ik daarmee?” Van een valse factuur voor zijn privéwoning zou ook al geen sprake zijn. „Die aannemer was nog bezig met een ander pand, het verkeerde adres stond op de factuur.”

De drie faillissementen van Theunisse slepen jaren aan. De curator en zeven andere partijen leggen beslag op zijn woning. Deze is met een handvol hypotheken bezwaard en wordt via een veiling voor 555.000 euro verkocht. Een van de beslagleggers is een vastgoedbedrijf uit Schiedam. Dat klaagt dat het te veel heeft betaald voor een pand van Theunisse op basis van een te hoge huur die de Brabander aan zichzelf in rekening bracht.

Mes in de rug

De rechter oordeelt in 2012 inderdaad dat Theunisse betrokken was bij een ‘constructie die erop gericht was om middels een irreëel hoge huurprijs’ de verkoopprijs ‘kunstmatig op te stuwen’. De schade bedraagt 786.000 euro. Theunisse hoeft evenwel van de rechter maar 267.000 euro te betalen omdat het vastgoedbedrijf met dat bedrag genoegen neemt. „Ik heb die valse huurcontracten juist zelf aangekaart, krijg ik vervolgens een mes in de rug”, reageert hij.

De faillissementen van F1 Racing en Holding Theunisse worden in 2017 afgewikkeld. Curator Lammers wil daarover nu geen vragen meer beantwoorden. Wanneer het privéfaillissement van Theunisse is beëindigd, is onduidelijk maar op zijn vroegst najaar 2017. Over het hoe wil Theunisse wel wat kwijt. „Zakelijk had ik nog geld in het buitenland. Ik heb geld geleend van mijn vennootschappen om de schulden uit mijn persoonlijk faillissement te betalen.” Nu is hij dus terug in de Nederlandse zakelijke arena, als aandeelhouder van LRE.

Imago

Het imago van de koper van het ENCI-terrein is van belang. Op het gebied rusten allerlei rechten en verplichtingen, zoals de aanleg van een centrale allee en de sloop van oven 8, al wordt deze 180 meter lange buis inmiddels gezien als een uniek relict van de Nederlandse cementindustrie. Het zijn cruciale onderdelen voor de ontwikkeling van het terrein. HeidelbergCement kan die laatste verplichtingen alleen overdragen als zijn partners in de Stichting Ontwikkelings Maatschappij ENCI-gebied (SOME) daarmee instemmen. Anders blijft het er zelf mee opgezadeld en daar heeft het concern absoluut geen trek in. Een belangrijke contractuele voorwaarde voor overdracht is dat de nieuwe eigenaar ‘te goeder naam en faam bekendstaat’.

Lees ook: Wat moet er gebeuren met ENCI-complex? ‘Het is een unieke, historische plek: poets het niet onherstelbaar weg’

De SOME-partners gemeente Maastricht, provincie, Natuurmonumenten en bewonersbelangen SPA (Sint Pietersberg Adembenemend) kregen in grote lijnen te horen wat de plannen behelsden, onder meer studentenhuisvesting. LRE schermde met een masterplan dat de gerenommeerde architect Francine Houben zou maken. Daarna bleef het stil.

Zorgen

En dat wekt zorgen. William Gerardu van SPA gaf LRE aanvankelijk „het voordeel van de twijfel” maar heeft nu „toch enige huiver” bij het drietal. „Óf ze weten niet waar ze ingestapt zijn, óf ze zijn briljant, óf het zijn gewiekste zakenlui die met een rapport van Francine Houben onder de arm de krenten uit de pap halen. Ik ben er steeds minder van overtuigd dat deze mannen er iets moois van gaan maken. Gaan ze voor de snelle winst en laten ze dan het mes in het varken steken? Dan hebben we een afgesloten terrein waar de komende twintig, dertig jaar niks gebeurt, en zijn de omgeving en gemeente de pineut.”

Ook de andere partijen geven nog geen groen licht voor de overdracht van rechten en verplichtingen. De gemeente beraadt zich. ‘Nieuwe informatie die beschikbaar komt zal daarbij door ons getoetst en indien relevant meegenomen worden in de afweging.’ Maastricht zal zijn reactie afstemmen met zijn partners, ‘die alle over de juiste informatie dienen te beschikken’. De Vereniging Natuurmonumenten heeft volgens een woordvoerster meer kennis en informatie nodig voor ze een standpunt inneemt. „We staan er wel positief in.” Ook de provincie heeft behoefte aan meer info en dat vergt extra tijd. De gemeente moet straks ook nog de nodige vergunningen verlenen voor de kostbare bouwwerkzaamheden op het complex en ook daarbij is een ‘onbevlekt blazoen’ van belang.

Volgens Theunisse is er geen vuiltje aan de lucht. „Er zijn dingen in het leven waar je niet mee te koop loopt. Maar Bill Gates is ook drie keer failliet gegaan. HeidelbergCement heeft me helemaal door de molen gehaald. Voor dat bedrijf sta ik echt te goeder naam en faam te boek.”

LRE heeft geen behoefte om te reageren op het artikel, zo laat woordvoerder Jos van Wersch weten. „Alle aandacht van LRE gaat uit naar het zogeheten Ambitiedocument met betrekking tot het ENCI-gebied (dat document is volgens plan eind juli gereed) en aansluitend naar het Masterplan dat Mecanoo Architecten (Francine Houben) en Rademacher de Vries Architecten vóór het eind van dit jaar presenteren.”