Euro op historisch dieptepunt: ‘Koopkracht zal nog harder dalen’

Consumenten en politici wringen zich in allerlei bochten nadat vorige week de rekenmeesters van het Centraal Planbureau (CPB) meldden dat de gemiddelde koopkracht dit jaar met 6,8 procent daalt. Waar veel Nederlanders hun uiterste best moeten doen om het hoofd financieel nog boven water te houden, wordt in Den Haag hard gewerkt aan maatregelen om de koopkrachtpijn te verzachten. De gifbeker is echter nog lang niet leeg, want 6,8 procent koopkrachtverlies kan nog weleens te optimistisch zijn. „Die lage euro gaan de industrie en uiteindelijk de consument voelen in de portemonnee”, zegt Maartje Wijffelaars, econoom eurozone bij de Rabobank.

Financiële markten rekenen op een renteverhoging van de Amerikaanse centrale bank Fed. De koers van de euro is naar een historisch dieptepunt van ruim 99 dollarcent gezakt, waarmee de euro minder waard is dan de dollar en zelfs op het laagste niveau in twee decennia staat. Het CPB is bij zijn koopkrachtberekeningen uitgegaan van de euro-dollarkoers van januari, toen de Europese munt op 1,14 dollar stond, fors meer dan nu.

Afhankelijk

„Een goedkope euro zou goed zijn voor onze export, want dan worden onze spullen goedkoper”, zegt Harry Garretsen, hoogleraar internationale economische betrekkingen aan de Rijksuniversiteit Groningen. „Maar de Nederlandse export blijft voor 70 procent binnen de Europese Unie, waardoor dat voordeel wegvalt. Onze industrie importeert grondstoffen en energie die in dollars afgerekend moeten worden en die zijn nu dus heel duur.”

Rabo-econoom Wijffelaars beaamt dat daardoor het nadeel van de goedkope euro groter is dan het exportvoordeel. „We zijn veel meer dan de Verenigde Staten afhankelijk voor onze grondstoffen en energie van het buitenland zoals Rusland.”

De eurokoers is fors gezakt sinds de Russische invasie van Oekraïne. De oorlog voedt de angst voor een recessie in Europa, onder meer door de hogere gasprijzen. Rusland draait voor steeds meer landen de gaskraan dicht. Belangrijke Europese economieën zoals Duitsland, ook nog eens de grootste handelspartner van Nederland, zijn zeer afhankelijk van het Russische gas. Als Moskou de leveringen helemaal stop zet, kan dat leiden tot een diepe recessie en sneller stijgende energierekeningen.

Snelle rentestappen

Edin Mujagić, hoofdeconoom bij vermogensbeheerder OHV, wijst daarnaast op het verschil in het beleid van de centrale banken. De Amerikaanse Federal Reserve heeft de rente al fors verhoogd terwijl de Europese Centrale Bank (ECB) veel terughoudender is. „De dollar wordt dan interessanter, want je krijgt meer rente”, zegt hij. Tegelijk neemt het aanbod van euro’s op de valutamarkt toe door de lage rente hier.

Mujagić pleit dan ook voor snellere rentestappen van de ECB. Alleen dat kan volgens hem de inflatie beteugelen en de koers van de euro weer rechttrekken.

In hoeverre een rentestap van de ECB echt kan helpen, daar verschillen de meningen nogal over. Naast de rente, vluchten beleggers in tijden van geopolitieke spanningen ook naar ‘veilige havens’. Hier speelt naast de oorlog in Oekraïne ook de onenigheid tussen de Verenigde Staten en China over de toekomst van Taiwan. De Amerikaanse dollar is nog steeds zo’n veilige haven voor valutahandelaren op de vlucht.

„Wij verwachten dan ook dat die kracht sterker is dan de impact die de ECB kan uitoefenen”, aldus Wijffelaars. „In onze vooruitblik gaan wij ervan uit dat de ECB dit jaar de rente nog met 125 basispunten verhoogt, twee keer vijftig en één keer 25. Maar wij denken dat de euro niet hoger koerst dan 1,08 dollar, dus nog steeds erg laag en veel lager dan waar de koopkrachtraming vanuit gaat.”

Lees ook: Hoogleraar twijfelt aan toekomst euro: ‘Nederland kan beter zelf uitstappen’