Twijfels over haalbaarheid gratis kinderopvang vanaf 2025

De coalitiepartijen hebben in hun akkoord afgesproken vanaf 2025 de kinderopvang nagenoeg gratis te maken: alle werkende ouders kunnen dan hun kinderen naar de opvang sturen en de overheid betaalt 96 procent. Op die manier kan het kabinet afscheid nemen van de kinderopvangtoeslag, die door de toeslagenaffaire in het verdomhoekje is gekomen. Maar het plan blijkt makkelijker gezegd dan gedaan: Van Gennip loopt in de aanloop naar de stelselwijziging tegen de nodige hobbels aan. Zelfs haar eigen ambtenaren vragen zich af of 2025 wel haalbaar is.

Het voornaamste probleem is dat geen enkele van de negen gevraagde uitvoeringsdiensten zin heeft om het nieuwe stelsel onder de hoede te nemen. Van Gennips ministerie gaat daarom met vier van hen – DUO, Toeslagen, UWV en SVB – samen alvast bezig met de uitwerking van het nieuwe stelsel. GL-Kamerlid Maatoug zet vraagtekens bij die methode: „Je moet voorkomen dat het eindje van het liedje is dat iedereen meedenkt maar niemand de handschoen oppakt”, drukt zij de minister op het hart.

Vraagtekens

Veel Kamerleden vragen zich af of het wel gaat lukken om 2025 te halen. Coalitiepartijen willen niet aan die planning tornen, maar VVD, CDA en CU hebben al wel vraagtekens. „Heeft de minister voldoende grip op het proces?”, vraagt VVD-Kamerlid Van den Hil zich af. D66, dat zich al langer hard maakt voor gratis kinderopvang, vindt juist dat het allemaal te lang duurt: „Dit is een glasheldere afspraak uit het coalitieakkoord. De minister moet nu daadkracht tonen en de wet gaan schrijven.”

Van Gennip herkent de zorgen over de haalbaarheid: „De worsteling tussen snelheid en zorgvuldigheid gaat het komende halfjaar ook wel duidelijk worden”, zegt ze. Ze denkt aan ’een soort stoplichtensysteem’ om de komende tijd de vinger aan de pols te houden. De CDA-bewindsvrouw wil ook niet een dienst de uitvoering van het nieuwe opvangstelsel door de strot duwen. Maar de taak komt uiteindelijk bij een van de vier diensten die nu meedenken terecht. Van Gennip: „Een van hen moet het doen.” Aan de planning wil Van Gennip ondanks de vraagtekens nog niet tornen.

Stijgende kosten

Meerdere partijen in de Kamer, ook coalitiepartners CDA en CU, maken zich bovendien zorgen over de stijgende kosten voor de kinderopvang. Volgend jaar gaan de tarieven flink omhoog. Ze vragen zich af of er geen maximum aan de prijzen moet komen in het nieuwe stelsel. SP-Kamerlid Kwint wil ook voor volgend jaar al een ingreep: „Welke mogelijkheden zijn er om ervoor te zorgen dat de ouders niet het kind van de rekening worden?”