Van nul tot nu Parkstad: De schouw der wegen werd zeer serieus genomen
Hoeve Keverberg. — © Martin van der Weerden
In de rubriek Van Nul tot Nu gaat Martin van der Weerden in op de veelzijdige historie van deze regio. Ditmaal over de ‘schouw der wegen’. Vooral als wegen zich op de grens van machtsgebieden bevond werd het onderhoud en het exact vastleggen met veel ceremonieel bekrachtigd.
Vanaf de 15de eeuw gaan vele ordonnantiën (voorschriften, red) over het begaanbaar houden van wegen. Het recht om overhangende takken af te mogen houwen en opdringerig struikgewas te mogen verwijderen, werd nadrukkelijk vastgelegd. De schouw der wegen, in Limburg en Brabant beleydinghe genoemd, werd doorgaans drie keer per jaar uitgevoerd. Het werd van tevoren in de plaatselijke kerk afgeroepen.
Herstellen
Was de weg niet meer in orde, dan kregen de verantwoordelijken enkele maanden de tijd om bijvoorbeeld ernstige verzakkingen te herstellen. Bij in gebreke blijven, werden boetes opgelegd. Vormde de weg de grens tussen twee heerlijkheden, dan werd de schouw van beide zijden van de weg tegelijkertijd uitgevoerd. Dit trok altijd nogal wat publiek vanwege de daarbij behorende plechtigheden. ‘Dan nam een der meest bejaarde ingezetenen den voorgang, torschende op zijn schouders een crucifix, dat hij over het midden van de weg droeg.’
Goede afloop
In een proces-verbaal uit 1618 wordt nauwgezet de procedure beschreven ‘tusschen die bancke Simpelveldt ende Herlen, beginnende ierstelyck bij die Hulse’. Vervolgens wordt de weg beschreven langs het land van hoeve Keverberg (Simpelveld, red.), Imstenrade en het gebied van de hoeve Soeret naar ‘die Locht in den Winckel, alwaer dat staet eynen eijck gemaempt des Hartogeneijck’. Tegenwoordig is dat bekend terrein voor de voetballiefhebbers. Namens de bank Simpelveld werden de honneurs waargenomen door de Heer van der Heyden met zijn officieren, schepenen en belanghebbende grondgebruikers. Die laatsten worden allemaal met name genoemd, vaak met de omvang van hun boerderij. De delegatie van de bank Heerlen was wat bescheidener. Ernstige conflicten bij de schouw waren zeldzaam. Op de goede afloop werd doorgaans het glas geheven en een hap gegeten.
Wil je alle Plus-artikelen lezen?
Dagelijks publiceren we meer dan 100 Plus-artikelen op onze site & app. Nieuws, achtergronden, analyses, reportages, interviews en columns. Word nu digitaal abonnee en kies voor een jaar lang korting of maandelijkse flexibiliteit.
Kies digitaal