Belofte kabinet gebroken: nog geen fundamentele verandering van asielstelsel

Volgens VVD-staatssecretaris Van der Burg (Asiel) worden gesprekken over de door zijn achterban zo vurig gewenste herziening van het asielstelsel op zijn vroegst pas in januari gevoerd.

De beloofde stelselvertimmering werd door de VVD-bewindsman eind augustus toegezegd na een politieke overeenkomst waarmee extra opvangplaatsen werden geregeld. Het idee was om ook eens grondiger te kijken wat er beter kon, vooral omdat het door de hoge instroom een kwestie was van dweilen met de kraan open.

Maar die herziening komt zeker nog niet dit jaar, zegt Van der Burg. Premier Rutte en Van der Burg proberen in Europees verband tot maatregelen te komen om grip te krijgen op de instroom, maar dat levert niet direct resultaat op. Volgens ingewijden worden maatregelen mogelijk zelfs over de verkiezingen in maart getild. Volgende week stuurt de staatssecretaris er wel een brief over aan de Tweede Kamer, maar daar hoeven Kamerleden volgens hem weinig van te verwachten. „Een procesbrief, daar zou ik niet voor op blijven”, geeft hij toe.

Pijnlijk

Dat is vooral pijnlijk voor de partij van de staatssecretaris: de VVD. Omdat die partij zich vastklampte aan ingrijpende asielmaatregelen na een knieval waardoor gemeenten kunnen worden gedwongen om opvangplaatsen te leveren. Dan moet er ook worden gekeken naar manieren om paal en perk te stellen aan de instroom, redeneren de liberalen. Premier Rutte zei daar ook nadrukkelijk werk van te maken.

Toch blijkt andermaal dat het kabinet tot op heden alleen met lapmiddelen komt. Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en CU staan lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om asiel, waardoor die partijen het niet eens kunnen worden over fundamentele maatregelen om het asielstelsel aan te passen. Vanuit de VVD klonk de wens om een tijdelijke asielstop mogelijk te maken in noodgevallen en om een quotum te hanteren. D66 en CU zien daar helemaal niks in en pleiten vooral voor meer opvangplaatsen, het CDA zit daar tussenin.

Genoeg capaciteit

Op dit moment is er genoeg capaciteit om nieuwe asielzoekers op te vangen, zegt Van der Burg. Er zijn volgens hem nu zelfs vele honderden bedden onbezet in de noodopvang en de crisisnoodopvang. Maar, waarschuwde hij, dat is niet iets ’om ons rijk te rekenen’. In de winter is er altijd een lagere instroom.

Daarnaast lijken er al ’fors minder’ nareizigers door een rem op de gezinshereniging, een omstreden maatregel die al enkele maanden van kracht is. Van der Burg zei dat hij geen zorgen heeft of er met Kerstmis genoeg opvangplaatsen zijn. Maar in het voorjaar zal de instroom weer toenemen. Dan wordt het weer echt spannend volgens de bewindsman, omdat per 1 april enkele grote opvangcontracten aflopen. Het gaat onder meer om locaties in Amsterdam, Dronten en Velsen, met in totaal 4000 plaatsen die verdwijnen. Tegen die tijd hoopt hij gebruik te kunnen maken van de dwangwet, waarmee gemeenten verplicht opvangplaatsen moeten leveren.