Kerstmis 1993: met een kaarsje in de kelder

Komend jaar gaat Het was zondag in het zuiden in première, een spektakelmusical over de overstroming van 1993. Met als medeproducent: Theater de Maaspoort.

Toen de Maas Limburg in 1993 overrompelde, was De Maaspoort nog geen 10 jaar oud. Ervaring met hoogwater had toenmalig theaterdirecteur Math Schmeitz dus niet - ook al was de nieuwe schouwburg pal aan de rivier gebouwd, op de plek waar vijfhonderd jaar lang een grote poort voor de ommuurde vestingstad Venlo letterlijk de deur naar de Maas vormde.

“Op de 23e december, een donderdag meen ik, dacht nog niemand dat het menens zou worden,” herinnert de inmiddels gepensioneerde Math Schmeitz zich. “Sterker nog: er was die avond een groot feest in het theater.” Pas een dag later drong de werkelijkheid door omdat het water maar bleef stijgen. “Ons souterrain stond vol technische installaties. Als daar water zou komen, zou dat een regelrechte ramp betekenen.”

Medewerkers van het theater plaatsten in allerijl grote schotten aan de buitenkant van het gebouw. De spleten en openingen werden met dakleer dichtgebrand. “Of dat genoeg was, wisten we niet, dus moesten we wacht houden. In ploegendiensten. Maar ja, het was ook Kerstmis. Toen heb ik als directeur maar het goede voorbeeld gegeven en de eerste wachtdienst gedraaid. Kerstavond dus. Er moest me wel iemand bijstaan, want van techniek heb ik nul verstand.”

Pompen

De helpende hand kwam van theatertechnicus Ton van Opbergen. Samen bleven Math en Ton die nacht in het theater, terwijl het water buiten steeg. “We hadden pompen in de kruipruimte laten zetten die het water weer naar buiten moesten leiden. Dat leek te werken. Ja, we moesten flink met trekkers aan de slag om gelekt water weg te vegen. En regelmatig een blik werpen bij de artiesteningang en de voordeur of het water daar niet binnenkwam. Maar wij zaten zelf nog droog. Dat was onwerkelijk; om ons heen overal water, wij met zijn tweeën alleen in dat enorme gebouw.

Kerstdiner

Toen halverwege de avond het water nog altijd niet binnengedrongen was, zijn Math en Ton in de kelder gaan zitten. “Aan een tafeltje. We hebben zelfs een kaarsje aangestoken voor de sfeer. Ton had een frietpan en een toetje meegebracht, ik een ketel vlees van thuis en een fles wijn.”

En zo aten de twee verdedigers van de schouwburg bij kaarslicht het gedenkwaardigste kerstdiner uit hun leven.

Gedeelde geschiedenis

Dat nu juist Theater de Maaspoort medeproducent wordt van de spektakelmusical Het was zondag in het zuiden zal dan ook niemand verbazen. „Het is ons eigen verhaal,” zegt de huidige directeur Leon Thommassen. „Wat er toen gebeurd is maakt deel uit van het collectieve geheugen van de Limburgers. Ik was zelf een jaar of 22, ik woonde in Neer. Wij hielden het net droog, maar honderd meter verderop stonden huizen onder water. Ik herinner me het leger dat kwam helpen, de boerderijdieren die werden afgevoerd - allemaal heel indrukwekkend, zeker op die leeftijd. Zo heeft iedereen zijn eigen herinneringen. Door die opnieuw te delen kan theater mensen binden. Dat is de mooie kant van dit soort tegenslagen, dat ze ons ook samenbrengen.”

Lees het hele interview van Frans Pollux met Math Schmeitz en Leon Thommassen op www.hetwaszondaginhetzuiden.nl