Minister Adema nog een keer door het stof: Kamer moest beter geïnformeerd worden
© ANP
De in opspraak geraakte landbouwminister Piet Adema (CU) gaat nog een keer door het stof. De bewindsman zegt na zijn eerdere publieke erkenning dat hij een mestblunder heeft begaan, nu ook tegen Kamerleden dat hij het ’betreurt’ dat hij de Tweede Kamer niet goed heeft geïnformeerd. Adema liet het wekenlang na om Kamerleden te informeren over een gepeperde Brusselse brief. Dat had wel gemoeten, vindt hij achteraf.
Maandag werd duidelijk dat de Europese Commissie al op 19 december dreigde om de voor boeren lucratieve uitzonderingsregel op het uitrijden van mest in te trekken als Nederland zich niet aan de afspraken zou houden. Dat gebeurde middels een gepeperde brief.
Adema hield boeren, Kamerleden en het kabinet desondanks onterecht weken in de waan dat ze voor nieuwe milieuvoorwaarden een overgangsperiode van een jaar krijgen. Sterker nog: een dag na het verschijnen van de brief verklaarde de minister in de Tweede Kamer (op 20 december) geen zorgen te hebben over zijn plan om nog een jaar af te wijken van Brusselse voorwaarden.
Inbinden
Afgelopen vrijdag moest de CU-bewindsman echter alsnog inbinden. De strenge milieuvoorwaarden voor boeren gaan nu alsnog in op 1 maart 2023 in, terwijl dit al op 1 januari 2024 was gepland. Of Brussel daadwerkelijk akkoord gaat met de door Adema gecommuniceerde termijn van 1 maart 2023, is ook nog niet officieel zeker. „Dat kunnen we niet voor honderd procent garanderen”, zegt een woordvoerder van Adema. Wel zouden er ’goede gesprekken’ lopen waarin Brusselse ambtenaren zouden hebben laten doorschemeren dat deze termijn realistisch is. Brussel laat aan De Telegraaf echter wel weten dat Nederland tot die tijd geen uitzondering krijgt op het mestbeleid.
Adema gaat nu ook door het stof voor Kamerleden. „De brief van de Eurocommissaris is op 19 december 2022 aan het ministerie gestuurd, en is door mijn dienst op 20 december naar mij doorgeleid, maar ik heb hiervan zelf pas ná het tweeminutendebat van 20 december 2022 kennis kunnen nemen”, zegt hij.
Ambtenaren
De minister verklaart dus dat zijn ambtenaren wel op de hoogte waren van de Brusselse brief, maar hijzelf niet. Dat terwijl hij wel politiek eindverantwoordelijk is. „Met terugwerkende kracht ben ik van mening dat ik uw Kamer een aanvullend signaal over de zorgen van de Eurocommissaris had moeten geven, inclusief de stappen die ik aan het ondernemen was om de zorgen van de Europese Commissie weg te nemen. Ik betreur dit.”
Adema stelt dat hij ’in de veronderstelling’ was dat er in januari 2023 nog in Brussel kon worden gesproken om hen op andere gedachten te brengen, zo verklaart hij zijn blunder. „Ik had op dat moment de verwachting dat we de Europese Commissie zouden kunnen overtuigen van de lijn zoals ingezet.” Maar dat bleek dus niet het geval.
100 procent zekerheid
„De Europese Commissie geeft nooit vooraf expliciet akkoord en 100 procent zekerheid. Op de avond van 19 januari jl. heb ik geconcludeerd dat ik op basis van de gevoerde ambtelijke gesprekken met de Europese Commissie de op dat moment maximaal haalbare duidelijkheid had verkregen.” Daarna reisde Adema halsoverkop vanuit Berlijn naar Nederland, om het slechte nieuws in de ministerraad te bespreken en boeren te informeren over het voor hen ongunstige besluit.