Ós Modesjtaal: Euver aw leidjes en gebroeke..

’t Mooswief (Maastricht).© Harry Heuts

Sittard -

Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs.

John Hertogh i.s.m. Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor

Gein LVK leidjes mer…

Waat höbbe Veer drage drei kleure (1841), Och Mieke(1881), De Marotte zulle laeve (1882) mitein te make? Dat zeen de drie awdste vastelaovesleidjes van Limburg! Oet Mesjtreich: Veer drage drei kleure - die stoon us zoe good - en wee ze neet dreug - heet gei mommesseblood - vaan tiede-ralalala -vaan tiedera - vaan tiederalalala… Venlo: Och Mieke, Mieke, Mieke - bis mienen hertedeef - dien neuske, mundje, uigskes - zeen allebei zoë leef… en Zitterd: Kòmt jònges allenej - zèngt diedeldòmmel-dej -’t is vastelaoves-vreugd - in alle eer en deugd - veer make òs plezeier - en drènke Beijesch beier - en zènge löstig keer op keer: de Marotte zulle laeve - ós bliedschap gaeve - geheel ós laeve - jaor op jaor. Ich vónj ouch nóg ein awd Zittesj vastelaovendleidje: Zèt de lödder aan de wandj en sjnie mer aan de lange. En es die lange g’gaete zeen, dan zulle de korte baeter zeen (de ‘lange’ en ‘korte’ zeen de geruikde zieje sjpek.). Oet welk jaor?, dat zuike veer op.

’n Awd gebroek

Feeste mit de vergeliekbare rituele es bie vastelaovend woorte al in de Awdheid gevierd : in ‘t awwe Babylon, in Mesopotamië, bie de Egyptenaren, de Grieke, Romeine en Germane. Mit vermómmingen, tiedelikke opheffing van de sociale óngeliekheid en ‘t insjtèlle van aangesjtèlde nepprinse. Euver de oorsjprónk van de vastelaovend zeen versjeije visies. Ózze vastelaovend is gebaseierd op de Rijnlandse Karneval (en dae op de Venetiaanse). In 1823 woort dao de eesjte optoch in Kölle gehawte mit Held Karneval op eine wage. Ein ludiek protes taege de Pruisen (Pruse) die ‘t gebied geannexeierd hawwe. De vastelaovesgroet (’t aansjlaon) is ouch ein verbasterde militaire groet. Sjus wie de vastelaovesmedajes op militaire ordes lieke.

Oplaote, verbrenne, begrave…

In d’n aanluip nao de vastelaovend waere op väöl plaatsje Awwieverbals gehawte. In Venlo nuimp me dat ouch Truujendaag. Dat kump van Truuj Bolwater dat ooit bie ein belegering van de sjtad ‘n vijandige soldaot de vaan haet aafgenaome. Ouch ’t aafsjnieje van sjlipse en of sjoonsreime waar (is) ein traditie op de dónderdig veur de vastelaovend.

‘t Mooswief, de hoejgeet, de haverzak, d’n uul oplaote; de vaan sjtrieke, de bok aaflaote, de bessem verbrenne, de nar of ’t maske begrave; allenej aw gebroeke óm de vastelaovend aaf te sjleite. In Sjènne laote ze de Sjinaos ómleeg zakke en in Gelaen laote ze de gaaskaetel bie ’t gemeintehoes aaf!

Alvas eine ‘zelige’ vastelaovend gewunsj! Pès de volgende maondj. Blief gezóndj. Reacties: johnhertogh@gmail.com.